Betere balans tussen zonne- en windenergie
7 december 2023
De provincie Utrecht vindt dat balans tussen zonne- en windenergie moet worden hersteld. Daarom doorloopt de provincie nu een planMER, waarin de milieueffecten van windturbines in 99 zoekgebieden verspreid over de hele provincie worden onderzocht. Daarvan liggen er drie (deels) in de gemeente Utrechtse Heuvelrug. De provincie roept gemeenten nu op om met voldoende concrete plannen voor zon en wind te komen en daarbij het aandeel wind zoveel mogelijk te vergroten. Daarop aansluitend willen de gemeenteraadsfracties van Open, Partij voor de Dieren en ChristenUnie van de Utrechtse Heuvelrug windenergie toegevoegd zien aan de methoden voor opwek van duurzame energie.
Zonnepanelen leveren alleen overdag stroom, en dan vooral in het voorjaar, de zomer en de herfst. Windmolens leveren ook ’s-nachts stroom, en in de regel meer in de winter: dan waait het vaak net wat harder. Zoals je in de grafiek goed kunt zien, maakt dat energie uit zon en wind elkaar heel goed aanvullen.
Bij een goede balans wordt de energie-infrastructuur gedurende de hele dag en gedurende het jaar min of meer gelijkmatig benut.
Onbalans in Utrecht
Volgens Stedin, onze netbeheerder, kiezen regio’s voor veel teveel opwek met zon en relatief weinig voor windenergie. De consequentie hiervan is dat er geen balans is. Als het zwaartepunt op zon ligt, dan wordt het net in het zomerseizoen op de zonnige uren overdag overbelast en op andere momenten slechts gedeeltelijk benut. Om die belasting aan te kunnen is een flinke verzwaring van het net nodig. Zo’n verzwaring vraagt planning en gespecialiseerde menskracht. Dat kan niet van vandaag op morgen worden uitgevoerd en wordt veel te duur. De gebruiker betaalt vervolgens de rekening. U en ik dus.
In het voorjaar van 2022 is de stand van zaken van alle plannen van de Utrechtse RES’en opgemaakt. De balans zon-wind kwam uit op ongeveer 90%-10%. In diverse gemeentelijke college-akkoorden is de plaatsing van windturbines uitgesloten. In de gemeente Utrechtse Heuvelrug heeft de gemeenteraad een plan voor 3 windmolens langs de A12 bij Overberg uit de RES 1.0 geschrapt.
Provincie wil herstel balans
De provincie Utrecht is van mening dat die balans tussen zon en wind moet worden hersteld. Daarbij wijst de provincie erop dat windenergie ook helpt om duurzame elektriciteit betaalbaar te houden. Het opwekken van windenergie is namelijk per kWh veel goedkoper. Bovendien is het ruimtebeslag van windenergie veel kleiner dan dat van het opwekken van zonne-energie. Moderne windturbines (zoals de turbines van 240 meter tiphoogte die de provincie als referentie gebruikt) kunnen in de provincie Utrecht jaarlijks meer dan 20 GWh elektriciteit per stuk opwekken. Dat is voldoende voor circa 6.000 huishoudens. Om evenveel op te wekken als één zo’n windturbine is er ongeveer 20 hectare aan zonnepanelen nodig.
planMER
Daarom doorloopt de provincie nu een planMER, waarin de milieueffecten van windturbines in 99 zoekgebieden verspreid over de hele provincie worden onderzocht. Er liggen drie zoekgebieden (deels) in de gemeente Utrechtse Heuvelrug, alleen gesitueerd aan de noordgrens van de gemeente, ten noorden van Maarn-Maarsbergen en ten noordoosten van Overberg (zie kaart Onderzoeksgebieden planMER). Bij het beoordelen van de milieu-effecten wordt ook rekening gehouden met nieuwe landelijke milieunormen voor windturbines (afstandsnormen, geluidsnormen, slagschaduw, obstakelmarkering en -verlichting en lichtschittering).
De provincie roept gemeenten nu op om met voldoende concrete plannen voor zon en wind te komen en daarbij het aandeel wind zoveel mogelijk te vergroten. Daarop aansluitend vragen de gemeenteraadsfracties van Open, Partij voor de Dieren en ChristenUnie Utrechtse Heuvelrug in een amendement om windenergie toe te voegen aan de methoden voort opwek van duurzame energie. Op 14 december 2023 zal er in de besluitvormende vergadering van de gemeenteraad over (ondermeer) dit amendement worden gestemd.