11 november 2021

In oktober meldde de landelijke netbeheerder TenneT dat het hoogspanningsnet in de provincie Utrecht tegen de grens aanloopt voor teruglevering van elektriciteit. Daardoor is er tijdelijk geen ruimte voor nieuwe aanvragen voor het transport van groene stroom van bijvoorbeeld wind- of zonneparken of grote zonnedaken. Uitbreiding van de netcapaciteit is een logische stap, maar dat krijgen de netbeheerders niet van vandaag op morgen voor elkaar. Daarom kijken ook de energiecoöperatie wat ze daar aan kunnen doen, zowel in de regio als landelijk.

11 november 2021

In oktober meldde de landelijke netbeheerder TenneT dat het hoogspanningsnet in de provincie Utrecht tegen de grens aanloopt voor teruglevering van elektriciteit. Daardoor is er tijdelijk geen ruimte voor nieuwe aanvragen voor het transport van groene stroom van bijvoorbeeld wind- of zonneparken of grote zonnedaken. Uitbreiding van de netcapaciteit is een logische stap, maar dat krijgen de netbeheerders niet van vandaag op morgen voor elkaar. Daarom kijken ook de energiecoöperatie wat ze daar aan kunnen doen, zowel in de regio als landelijk.

 

Het bestaande elektriciteitsnet is ontworpen op gecentraliseerde opwekking van energie in grote centrales, niet op de snelle opkomst van windturbines en zonneparken. Die worden vooral aangelegd in gebieden waar veel ruimte is, maar waar de elektriciteitskabels van oudsher het dunst zijn. Daarom zijn de netbeheerders volop bezig met uitbreidingen van het net. Maar dat neemt meer tijd in beslag door onder meer lange procedures en een tekort aan gespecialiseerde technici. Daardoor kunnen er knelpunten ontstaan en is er tijdelijk geen ruimte voor nieuwe aansluitingen.

 

De situatie in de regio Utrecht

Ook in de provincie Utrecht loopt het hoogspanningsnet tegen de grens aan van de maximale capaciteit om duurzaam opgewekte energie, bijvoorbeeld uit zonnepanelen, terug te leveren aan het net. TenneT gaat het hoogspanningsnet in de regio de komende jaren fors aanpassen en uitbreiden en investeert hier tot 2030 circa 180 miljoen euro. In alle uitbreidingsplannen van TenneT is rekening gehouden met verdere toekomstige ontwikkelingen in de regio, die onder meer in de Regionale Energie Strategie (RES) zijn opgenomen.

Inmiddels zijn er in de regio concrete plannen voor meer dan 500 megawatt aan duurzame terugleverinitiatieven. De afgelopen maand hebben ook de energiecoöperaties in onze regio van netbeheerder Stedin te horen gekregen dat ze voor nieuwe initiatieven voor duurzame opwek met een grootverbruiksaansluiting (een capaciteit van > 3 x 80 Ampère) geen teruglevercapaciteit kan bieden. Initiatieven die voor 12 oktober een aansluiting voor teruglevering bij Stedin hebben aangevraagd, maar waarvoor Stedin nog geen geldige offerte heeft uitgegeven, komen op een wachtlijst. Nieuwe aanvragen van de zogeheten SCE-regeling (voorheen de Postcoderegeling) kunnen wel aangesloten worden zolang er sprake is van een kleinverbruikaansluiting (≤ 3×80 Ampère).

Hiermee dreigen nieuwe projecten voor grootschalige duurzame opwek in onze provincie in de knel te komen, terwijl die broodnodig zijn om de klimaatdoelen te halen.

 

Energiecoöperaties ondernemen actie, provinciaal en landelijk

Voor de energiecoöperaties is dat reden om in actie te komen. Zo is onze provinciale koepelcoöperatie Energie van Utrecht een regulier overleg met Stedin gestart om te bespreken waar nog wel capaciteit is en hoe we die zo effectief mogelijk kunnen benutten, bijvoorbeeld door opwekprojecten te bundelen. En omdat Stedin aangeeft dat er nog wel capaciteit is voor kleinere projecten op daken, leggen we in de provincie meer focus op daken.

 

Met onze landelijke koepelorganisatie Energie Samen kijken hoe we meer toe kunnen naar systeemintegratie gericht op meer regionale benutting van elektriciteit, bijvoorbeeld door:

• Een betere verdeling van aanbod en vraag over 24 uur door gebruik te maken van accu’s waarmee we productiepieken overdag kunnen opvangen om de opgeslagen stroom vervolgens na zonsondergang aan te bieden;
• Langdurige opslag van energie in de vorm van warmte of koude of door omzetting in waterstof.
• Afstemming van bedrijfsactiviteiten die veel energie verbruiken en het gebruik van slimme apparaten die vanzelf aangaan op het moment waarop de energieproductie hoog is;
• Gebruik van elektrische auto’s voor opslag in een stedelijke omgeving en koppeling aan de opslag van oplaadstations langs snelwegen voor elektrische vrachtwagens.

 

Meer informatie over systeemintegratie is te vinden op de website van Energie Samen.

 

Ook politiek en overheid zijn aan zet

Daarnaast zullen de politiek en de overheid er voor moeten zorgen dat het vergunningstraject voor netuitbreiding wordt ingekort. Voorzitter van het Voortgangsoverleg Klimaatakkoord Ed Nijpels deed onlangs een oproep om de wetgeving op vier punten aan te passen, waaronder een snellere besluitvorming.