Op 31 mei 2018, na afloop van de Algemene Ledenvergadering van Heuvelrug Energie, vertelde (voormalig) wethouder Hans Haring uit Woerden over de plannen om het Schilderskwartier gasvrij te maken.

 

Hoge ambitie

"Het begon met aannemen van een motie in 2016 om Woerden in de komende 14 jaar klimaatneutraal te maken. Klimaatneutraal betekent niet alleen CO2-neutraal, maar ook het streven naar een circulaire economie, klimaatbestendigheid en rekening houden met de bodemdaling die in Woerden en omgeving optreedt. Bijvoorbeeld door het sluiten van een convenant over het beperken van het gebruik van beton en het doen van proeven met natte teelten."

 

Volgens Haring was een besluit met dit ambitieniveau onontkoombaar en is de lat bewust hoog gelegd.  "Maar is het ook haalbaar. Daartoe moet er in de eerste 5 jaar wel een versnelling in gang worden gezet, met de gemeente in een regierol. En met een plan met tussenstappen en meetbare doelstellingen, dat inzet op de ontwikkeling van innovatieve projecten, best practices, het creëren van bewustwording, het uitleggen van de economische voordelen en, indien nodig, financiële ondersteuning (voor 2018 € 700.000 extra) en externe financiering naar Woerden halen."

Haring benadrukt dat je bij dit soort ambities over de grenzen van de gemeente heen moet kijken. Zo moet je bij het plaatsen van windmolens het ‘not in my backyard’ effect voorkomen door het regionaal te bespreken.

 

Schilderskwartier gasvrij

"Als je kijkt naar het klimaatakkoord van Parijs, Europees beleid en het regeerakkoord, dan betekent dat concreet dat er in Nederland vanaf 2021 jaarlijks 50.000 woningen gasvrij moeten worden gemaakt, oplopend tot 200.000 woningen per jaar in 2030. We moeten dus zo snel mogelijk beginnen met wijken van het gas af halen. Als gemeente kijk je dan in welke wijk(en) het gasnet aan vervanging toe is".

Zo kwam de gemeente uit bij het Schilderskwartier: Een wijk met 900 woningen die in de jaren '60 zijn gebouwd. Waarvan 600 woningen in bezit van particulieren en 300 van de woningcorporatie. De woningen zijn er aan renovatie toe en de gasleidingen moeten in 2030 zijn vervangen.

 

Met de bewoners om tafel: een leerproces

“Het is in gewikkeld om met de bewoners om de tafel te gaan zitten terwijl je op veel vragen nog geen antwoord hebt. Toch moet je dat zo snel mogelijk doen om te voorkomen dat er wilde verhalen gaan rondzingen”, aldus Haring. Daarom heeft de gemeente al snel een avond voor de bewoners georganiseerd. Daar kwamen veel vragen naar boven als. Van hele praktische vragen als” “Wat als ik niet meer op gas kan koken? Moet ik dan allemaal nieuwe pannen aanschaffen?”, en “Hoe moet ik dat betalen?” of “Ik ben 80, moet ik nu mijn woning nog gaan verbouwen?”, tot meer fundamentele vragen als: “Waarom onze wijk?”. Waarop Haring dan antwoordt: “De andere wijken komen ook nog, maar die weten het nog niet.” “Veel bewoners zijn onzeker en hebben veel vragen, ook aan de rijksoverheid. Dat zijn vaak dezelfde vragen die wij als overheid zelf ook nog hebben. Ik zeg dan wel eens: Het is maar goed dat we niet weten waar we aan beginnen.”

"Ook hebben we een klankbordgroep gevormd, waarvoor de gemeente een selectie van bewoners heeft uitgenodigd om een zo representatief mogelijke vertegenwoordiging te krijgen. Niet alleen voorstanders, maar ook tegenstanders zijn uitgenodigd. Daarnaast moet je rekening houden met verzwaring van het elektriciteitsnet en moet je dus ook met de netbeheerder in overleg."

 

Opties en kosten

“We hebben verkend hoe we de wijk van het gas af gaan krijgen. De belangrijkste opties waren het aanleggen van een warmtenet en een ‘all electric’ optie. Voor het warmtenet dachten we aan een combinatie met een dakpannenfabriek en een rioolwaterzuivering. De dakpannenfabriek biedt echter onvoldoende garantie voor continuïteit. Bovendien kunnen we in de wijk niet diep graven voor een wartmtenet omdat er een kleilaag onder de wijk ligt die er voor zorgt dat er geen zuurstof bij de heipalen kan. Doorbreek je die kleilaag, dan loop je het risico van paalrot. Zo kwamen we uit op ‘all electric’.”

“We hebben energieadviezen op maat voor 11 verschillende woningtypen ontwikkeld. De gemeente betaalt, op voorwaarde dat de geanonimiseerde uitkomsten worden gedeeld met andere bewoners."

Financiering: het Rijk moet bijdragen

“Inmiddels is er met woningcorporatie GroenWest een ‘Nul op de Meter’ pilot gestart. De kosten van renovatie bedragen € 40.000 per woning. Daar komt nog € 20.000 bij om de woningen gasvrij en nul op de meter te maken. De corporatie legt daar op toe. We kunnen dit dus alleen van de grond krijgen als het Rijk een bijdrage levert.”

 

“De verwachting is dat die kosten zullen dalen als technieken verder zijn ontwikkeld en er grootschaliger kan worden gewerkt. Maar daar kunnen we niet op wachten. We moeten nu het goede gaan doen en niet blijven wachten op het betere.”

 

 

De presentatie van Hans Haring kun je hier downloaden.